Dijital hastane bir hastanede bulunan bilgi sistemlerinin birbirleriyle bütünleşik olarak çalıştığı; her türlü tıbbi cihazın bilgi yönetim sistemine ağlar ve sensörler aracılığıyla veri/bilgi gönderebildiği; çalışanların ve hastaların yetki ve onamları dâhilinde bu sistemdeki veri/bilgiye hastaneden veya uzaktan erişebildiği bir hastane modelidir. Bilişim teknolojilerinin hasta ve çalışan yararına kullanıldığı bu hastane modeline geçiş; ilk başta elle yapılan kayıt işlemlerini ortadan kaldırarak kâğıt, röntgen filmi gibi malzemelerin kullanımını ve çalışanların dokümantasyona ayırdığı süreyi azaltacaktır. Hastaya ve süreçlere dair her türlü veri ve bilginin doğru ve eksiksiz olarak kayıt altına alınması, işlenmesi ve ilgili kişi ve birimlerin kullanımına sunulması tıbbi hataları azaltarak hastaların tanı, tedavi ve izlenmesi kaliteyi artıracaktır.
Sağlık Bakanlığının 2013-2017 Stratejik Planında ‘Bakanlığa ve bağlı kuruluşlarına ait tesislerde dijital hastane kavramını oluşturmak ve yaygınlaştırmak’ hedefi yer almaktadır. Bu hedef kapsamında başta Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastaneler olmak üzere tüm hastanelerde insan kaynaklı hata oranlarının ciddi ölçüde azalması ve iş ve işlemler için bekleme sürelerinin kısalması ile sağlık hizmetlerinde verimliliğin artması beklenmektedir. Bakanlığımızın dijital/kâğıtsız hastane süreciyle ilgili çalışmaları Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğünün (SBSGM) kurulmasıyla yeni bir boyut kazanmıştır.
Sağlık bilişimi alanında dünyada kabul gören kuruluş olan HIMSS’in, Mart 2013’de Amerika Birleşik Devletlerinin New Orleans kentinde düzenlenen etkinlikte SBSGM heyeti de yer aldı. Etkinlik kapsamında Sağlık Bakanlığı heyeti ve HIMSS Avrupa yetkililerinin katıldığı HIMSS akreditasyon süreçleri ve Türkiye’de sağlık bilişiminin ele alındığı bir toplantı düzenlendi. Toplantıda Sağlık Bakanlığı heyeti sağlıkta dönüşüm programı ile ülkemizde özellikle son birkaç yılda sağlık bilişimi alanında yaşanan hızlı değişim hakkında bilgi verdi. HIMSS yöneticileri de Türkiye’nin gerçekleştirdiği sağlık reformunun yakın coğrafya başta olmak üzere tüm dünyaya mükemmel bir model olabileceği görüşünü bildirerek bu alanda birlikte çalışmanın yararlı olacağı yönünde görüş bildirdiler.
Dijital Hastane Pilot Uygulaması:
Dijital hastaneye geçiş için çalışmalar yürüten ve dünyadaki gelişmeleri yakından izleyen SBSGM Hastanelerimizde Dijital Dönüşüm Projesi olarak adlandırılan dijital/kâğıtsız hastane projesini 2012 yılında, pilot hastane olarak belirlenen Ankara Gazi Mustafa Kemal Devlet Hastanesinde (Ankara GMK Devlet Hastanesi) başlatmıştır. Bu kapsamda öncelikle Ankara GMK Devlet Hastanesinin yönetimi ve çalışanlarının desteğiyle hastanenin dijital hastaneye geçiş sürecine yön verecek mevcut durum analizi çalışmaları yapıldı. Hastanenin dijital ve dijital olmayan süreçleri ile idari ve tıbbi bilgi sistemlerinin birbiriyle bütünleşme düzeyi belirlendikten sonra yapılan birçok işlem elektronik ortama aktarıldı. hastane çalışanlarının hastalara ait yaşam bulguları, muayene bilgileri, tahlil sonuçları ve tedavilerine ait veri ve bilgileri akıllı ve mobil cihazlar aracılığıyla sisteme girmeleri ve bu bilgilere hastane içinden veya uzaktan erişebilmeleri sağlandı.
Ankara GMK Devlet Hastanesinde dijitalleşmeye yönelik yapılan iyileştirme ve geliştirme çalışmalarının kullanıcılar tarafından kabul görmesi ve hastanenin çalışma düzeninin aksamadan yürüyebilmesi için izleme, değerlendirme ve destek çalışmaları yapıldı. 2013 yılı başında hastanenin işleyişi değerlendirildikten sonra akreditasyon için HIMSS Avrupa’ya başvuru yapıldı. HIMSS Avrupa Analytics biriminin ilk değerlendirmesine göre hastanenin dijital süreçleri gözden geçirilerek belirlenen gereklilikler çerçevesinde iyileştirme ve geliştirme çalışmaları yapıldı. HIMSS Analytics yetkilileriyle yapılan online dğerlendirme çalışmasında ise hastanede iş ve işlemlerin dijital olarak nasıl yürütüldüğü uygulamalı olarak gösterildi.
Ankara’da, 2013 yılının Temmuz ayında düzenlenen toplantıda SBSGM ve HIMSS Avrupa yetkilileri, HIMSS 2014 Türkiye organizasyonunun detayları ve anlaşma metni üzerine görüşmeler yaptı. Bu toplantıda ayrıca Türkiye Sağlık Bakanlığı hastaneleri arasından HIMSS Avrupa Analytics EMRAM sürecine dâhil olacak hastanelerin seçim ölçütleri ve bu süreçte HIMSS Avrupa’dan alınacak danışmanlık teklifi ve derecelendirme hizmetinin detayları görüşüldü. Hastanelerimizde Dijital Dönüşüm Projesinin başlatılması ve sürdürülmesi için çerçeve anlaşması yapılması ve Bakanlık adına SBSGM’nin bu süreçte koordinasyon rolü üstlenmesine karar verildi. Ayrıca HIMSS Analytics danışmanları tarafından EMRAM modelinin tanıtılması ve bir hastanede bu modelin nasıl uygulandığının anlatılması için 5-6 Eylül 2013 tarihinde Ankara’da bir çalıştay yapılması kararlaştırıldı.
Ankara GMK Devlet Hastanesi, aynı yılın Nisan ayında HIMSS tarafından Türkiye’deki ilk EMRAM 6. Seviye Dijital hastane olarak belgelendirildi. ardından bu hastaneye Avrupa’da aynı belgeyi almaya hak kazanan diğer hastanelerle beraber 13-15 Mayıs 2015 tarihleri arasında İrlanda’nın Dublin kentinde düzenlenen Uluslararası e-Sağlık Haftası etkinliğinde EMRAM 6. Seviye Dijital Hastane belgesi verildi. SBSGM ile HIMSS Avrupa yetkilileri arasında yapılan görüşmede 2014 yılının ilk yarısında HIMSS Türkiye 2014 Organizasyonunun İstanbul’da düzenlenmesine karar verildi.
Projenin paydaşları arasında yapılan toplantıların ardından hastanelerde EMRAM aracılığıyla yapılacak dijital hastane değerlendirme çalışmaları hakkında bilgi notu hazırlanarak tüm devlet hastanelerine yönelik EMRAM başvuru duyurusu yapıldı. Duyuruya yanıt veren ve koşulları uyan 10 hastanenin bilişim teknolojilerinden (BT) sorumlu yöneticileri ve bilgi işlem birimi çalışanları çalıştaya davet edildi. Çalıştayın ilk gününe SBSGM’den 14, Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünden 6 ve Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumundan (TKHK) 8 olmak üzere toplam 28 personel katıldı. İkinci gün hastanelerin BT’den sorumlu yönetici ve personellerinden oluşan 43 personele HIMSS Analytics ve EMRAM süreci hakkında bilgi verildi. Katılımcılara EMRAM derecelendirmesi için gereken offline veri toplama aracını nasıl dolduracakları teorik ve uygulamalı olarak gösterildi.
TKHK ve SBSGM ile HIMSS Avrupa arasında, 15 Kasım 2013 tarihinde İstanbul’da 5 yıllık bir protokol imzalandı. Protokolde Bakanlığa bağlı hastanelerin mevcut durumunu ortaya koyan ve 6. Seviye Dijital Hastane belgesi alabilmek için gerekli olan parametreleri içeren detaylı Gap Analizi Raporu hazırlandıktan sonra Seviye 6 olmaya hak kazanan hastaneler HIMSS Analytics tarafından belgelendirilecektir. İlk değerlendirme sonucunda EMRAM 6 ve 7. Seviye belgesi alamayan hastanelere ek süre tanınarak yeniden değerlendirme yapılacaktır. EMRAM 7. Seviye değerlendirmesi için başvuracak hastaneler ise bağımsız uzmanlar tarafından yerinde değerlendirilecektir.
Dijital Hastane Değerlendirme Çalışmaları 1. Dönem:
TKHK 4 Mart 2014 tarihinde Ankara’da 72 şehirden toplam 200 kamu hastanesinin davet edildiği bir çalıştay düzenledi. Çalıştay sonrasında yapılan değerlendirme sonucunda 143 hastanenin ilk değerlendirme sürecini tamamladığı ve çalıştaya katılmayan veya hiç form göndermeyen hastane sayısının 57 olduğu ve değerlendirmeye alınan hastanelerimizin % 51,7’sinin 2.Seviye, % 9’unun ise 0 ve 1. Seviye olduğu tespit edildi. Seviye 4 ve üstü olarak tespit edilen hastanelere Gap Analizi Raporu gönderilerek EMRAM skoru 6 olarak hesaplanan 4 hastanenin HIMSS Analytcs tarafından EMRAM 6. Seviye doğrulama işlemleri için başvurması sağlandı. Yapılan doğrulama ve yerinde değerlendirme çalışmaları sonucunda Mersin Erdemli Devlet Hastanesi, İzmir Tire Devlet Hastanesi ve Rize Devlet Hastanesi EMRAM Seviye 6 Dijital Hastane olarak belgelendirilmeye hak kazandı.
Sağlık Bakanlığı ile HIMSS Avrupa işbirliğinde, 4–5 Haziran 2014 tarihlerinde İstanbul’da düzenlenen ilk etkinlik olan HIMSS 2014 Türkiye sağlık bilişimi liderlerinin ve Sağlık Bakanlığı hastanelerinin katılımıyla İstanbul’da düzenlendi. Etkinlikte Mersin Erdemli Devlet Hastanesi, İzmir Tire Devlet Hastanesi ve Rize Devlet Hastanesi'nin EMRAM 6. Seviye Dijital Hastane olmaya hak kazandığı ilan edildi. Ayrıca aynı dönemde Bursa Dörtçelik Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi EMRAM değerlendirme sürecini tamamlayarak 6. Seviye Dijital Hastane sertifikası almaya hak kazandı. Bu dört hastanenin resmi ödülleri ise Avrupa’daki diğer Seviye 6 olmaya hak kazanan hastanelerle birlikte 6-7 Ekim 2014 tarihlerinde Roma’da yapılan HIMSS etkinliğinde verildi. Böylece, HIMSS Analytics tarafından "EMRAM 6. Seviye Dijital Hastane" olarak akredite edilen hastanelerimizin sayısı beşe yükselmiş oldu. (Eylül 2015)
Fotoğraflarla Sağlık Bakanlığı Dijital Hastaneye Geçiş Süreci için tıklayınız.